Το έργο του συνδυάζει το πάθος του καλλιτέχνη για δημιουργία με την τεχνογνωσία του μηχανικού που βρίσκει πάντα λύσεις. Σήμερα, τα πολυβραβευμένα σχέδιά του καμαρώνουν σε όλες τις λίστες με τις πιο απίθανες μηχανικές εφευρέσεις της εποχής μας.
Ο Κώστας Μεταξάς είναι μια αστείρευτη δημιουργική δύναμη. Ένας πολυμήχανος εφευρέτης και ένας τολμηρός σύγχρονος καλλιτέχνης. Οι περιπέτειές του με το design άρχισαν πολύ νωρίς, όταν τόλμησε ν’ αφήσει την Ιατρική για να ιδρύσει την πρώτη εταιρεία του και να κατασκευάσει «σοβαρό» εξοπλισμό Hi-Fi. Σήμερα, ως επικεφαλής του brand Metaxas & Sins, έχει καταφέρει να δημιουργήσει όχι μόνο ένα όνομα υψηλού κύρους στον κόσμο της σύγχρονης ηχητικής απόδοσης (και απόλαυσης), αλλά και μια τεράστια συλλογή από μοναδικές ηχογραφήσεις αναφοράς συναυλιών από κορυφαία ονόματα του σύγχρονου μουσικού σύμπαντος. Χωρίς κανέναν περιορισμό, όταν δεν είναι «χαμένος στη μουσική» και τις μηχανές του, σχεδιάζει για διάσημα luxury brands όπως η S.T. Dupont, αλλά και την ιστορική manufacture μηχανικών επιτραπέζιων ρολογιών L’Epée 1839.
Από μικρός βρεθήκατε κοντά στους μεγάλους δασκάλους των ηχογραφήσεων και μπήκατε στον κόσμο του μαγνητοφώνων και της μαγνητοταινίας. Τι σας τράβηξε εκεί;
Αυτό που είδα και θαύμασα σε εταιρείες όπως η Stellavox, η Nagra και η Studer ήταν το γεγονός ότι έβαλαν αυτό που λέμε ακρίβεια στην αναπαραγωγή του ήχου. Κατασκεύαζαν τις μηχανές τους όλο και πιο στιβαρές, όλο και πιο αξιόπιστες, αλλά ποτέ δεν τις θεώρησαν κάτι περισσότερο από αυτό που επρόκειτο να κάνουν: να αναπαράγουν πιστά τον ήχο. Ο μοναδικός άνθρωπος που ηχογραφούσε μουσική με τις δικές του μηχανές ήταν ο Georges Quellet της Stellavox. Δεν ήταν απλά ένας μηχανικός, ήταν ένας πραγματικός καλλιτέχνης. Αυτό που προσπαθώ να κάνω εγώ σήμερα είναι να περάσω την ιστορία αυτών των μηχανών σε ένα άλλο, ανώτερο επίπεδο. Ίσως το πιο ενδιαφέρον για εμένα σήμερα είναι ότι πλέον εργάζομαι σταθερά πάνω στην κατασκευή των δικών μου μοτέρ, κι έτσι το μηχάνημα που θα δείτε τον επόμενο χρόνο θα θυμίζει τον μηχανισμό ρολογιού. Και θα μπορείτε, ενώ παίζει μουσική, να βλέπετε την εσωτερική κίνηση του μοτέρ, τις σπείρες που θα κινούνται όταν τυλίγουν την ταινία. Ως καλλιτέχνης, θέλω να οδηγήσω τα πράγματα εκεί που δεν έχουν φτάσει ποτέ. Και η μεγάλη αγάπη μου για τα μαγνητόφωνα προκύπτει από το γεγονός ότι είναι μηχανές ηχητικής πιστότητας που έχουν τόσα να προσφέρουν, αλλά κανένας πλέον δεν ασχολείται με αυτά.
Tι είναι αυτό που κάνει τον ήχο της μαγνητικής ταινίας τόσο υπέροχο;
H πυκνότητα των μαγνητικών σωματιδίων, ειδικά όταν χρησιμοποιούμε παχιά μαγνητοταινία, όχι τη λεπτή της κασέτας, έχει την ιδιότητα να συγκεντρώνεται στις κρίσιμες συχνότητες και να αγνοεί τις υπόλοιπες. Η μαγνητική ταινία, παρότι πλέον δεν είναι δημοφιλές μέσο, είναι το μοναδικό που έχει φυσική διάσταση και όγκο, πιο πιστό και βασικά πιο απλό από το βινύλιο και από τον ψηφιακό ήχο. Η ταινία έχει μια φυσική διάσταση στην ηχογράφηση, κάτι που κανένα άλλο μέσο από μόνο του δεν μπορεί να κάνει χωρίς πρόσθετη επεξεργασία. Έχει μια φυσική τρισδιάστατη υφή, την οποία δεν θα καταφέρεις ποτέ να αναπαράγεις αν ηχογραφείς ψηφιακά. Δεν είναι περίεργο, λοιπόν, που η ιστορία δείχνει ότι οι σπουδαιότερες ηχογραφήσεις όλων των εποχών, όλων των σπουδαίων μεγάλων έργων και όλων των πετυχημένων άλμπουμ έγιναν σε μαγνητοταινία. Το πιο αστείο είναι ότι κανένας από όλους εμάς που αγαπάμε, που ερευνούμε, και που χρησιμοποιούμε ακόμη αυτό το μέσο δεν μπορεί να εξηγήσει πού κρύβεται η μαγεία της μαγνητοταινίας και γιατί ακούγεται τόσο θαυμάσια και πιο φυσική απ’ όλα τα υπόλοιπα.
Μήπως υπάρχει μια ιδιαίτερη αγάπη γι’ αυτό το μέσο από ορισμένους λάτρεις του Hi-Fi, που προσπαθούν να το επανατοποθετήσουν στη μουσική βιομηχανία;
Όχι, η αλήθεια είναι αυτή: η μαγνητοταινία έχει αποδείξει την αξία της. Ναι, στον κόσμο του Hi-Fi υπάρχει σήμερα ένα τεράστιο πάθος για τα μαγνητόφωνα. Πάντα υπήρχε, δεν είναι σύγχρονη τάση. Η ειρωνεία είναι ότι, ακόμη και σήμερα, το κοινό ανακαλύπτει ταινίες από τη δεκαετία του ’60 που παίζουν και ακούγονται υπέροχες. Όλοι οι σοβαροί μουσικοί σήμερα συνεχίζουν να χρησιμοποιούν μαγνητοταινίες για τις ηχογραφήσεις τους, γιατί ξέρουν ότι δεν μπορούν να έχουν τη φυσικότητα του ήχου μιας κιθάρας, για παράδειγμα, αν γράψουν με αυστηρά ψηφιακά μέσα.
Ας περάσουμε στις δικές σας μηχανές οι οποίες, κατά την ταπεινή μου άποψη, όχι μόνο ωθούν το σύγχρονο design σε κορυφαία επίπεδα αισθητικής, αλλά αποτελούν σταθμούς στην ιστορία της σύγχρονης ηχητικής απόδοσης. Το T-RX Tourbillon R2R Tape Recorder πώς ενσωματώνει ένα tourbillon στην αναπαραγωγή του ήχου;
Σ’ ένα ρολόι χειρός, το tourbillon βρίσκεται εκεί γιατί το χέρι κινείται. Το tourbillon προσπαθεί να «εξισώσει» αυτή την κίνηση, να κάνει τον μηχανισμό πιο «χαρούμενο», ώστε να λειτουργεί με βελτιωμένη ακρίβεια. Στο μαγνητόφωνο, δεν μας αφορά η ασταθής ή η απρόβλεπτη κίνηση του χεριού, αλλά το γεγονός ότι το tourbillon δουλεύει ως κινητήρας ανάδρασης, που βοηθά τoν έλεγχο των ρυθμίσεων και των τυχόν «αναταράξεων» όσο η ταινία κυλά πάνω στις κεφαλές του.
Ποιος σχεδίασε τον μηχανισμό αυτού του μαγνητόφωνου;
Το λογισμικό και ο προγραμματισμός του ήταν μια συνεργασία μεταξύ εμού και ενός μηχανικού από το Περού, του Dmitri. Το ενδιαφέρον είναι πως, όταν βρίσκεσαι στο Περού, δεν υπάρχουν δίπλα σου δεκάδες εμπειρογνώμονες διαφορετικών κλάδων όπως στην Ελβετία ή στην Γερμανία. Αν πρέπει να ασχοληθείς με ένα project, χρειάζεται να γίνεις εσύ ο εμπειρογνώμονας. Ημουν πολύ τυχερός που βρήκα τον Dmitri γιατί, τελικά, ανάμεσα σ’ έναν τρελό Έλληνα από την Αυστραλία κι έναν τρελό μηχανικό από το Περού βγήκε ένα προϊόν που, ειλικρινά, θα απαιτούσε μια ομάδα 15 Ελβετών για να ολοκληρωθεί.
Πόσα κομμάτια έχουν παραχθεί;
Όλα τα μηχανήματα είναι περιορισμένης παραγωγής. Αυτή είναι η δική μου προσέγγιση στα έργα μου. Μέχρι στιγμής έχουμε φτιάξει 20. Είναι εκεί, δουλεύουν τέλεια και εκείνοι που τα αγόρασαν μαθαίνουμε ότι είναι χαρούμενοι. Ανάμεσα στους πελάτες μπορεί να βρίσκονται κάποιοι πολύ πλούσιοι συλλέκτες και λάτρεις του Hi-Fi, αλλά το αγόρασαν και μηχανικοί ήχου, οι οποίοι το χρησιμοποιούν για ηχογραφήσεις συγκροτημάτων.
Εκτός του μηχανικού σχεδιασμού είστε υπεύθυνος και για το design των μηχανών σας…
Ό,τι βλέπετε στις μηχανές μου είναι, από το μηδέν μέχρι το 100%, δικό μου έργο. Είμαι ο καλλιτέχνης που χειροτέχνησε κάθε μία από αυτές τις μηχανές, μόνος του. Χρησιμοποιώ λογισμικό 3D modelling για να σχεδιάζω.
Όλη αυτή η συζήτηση περί αναλογικού εναντίον ψηφιακού ήχου μού θυμίζει τη μεγάλη διαφωνία ανάμεσα στα μηχανικά ρολόγια και στα quartz. Εσείς, ως αρχιμηχανικός, πώς οραματίζεστε το μέλλον του ήχου τα επόμενα χρόνια;
Οδεύουμε προς ένα «σημείο καμπής» στην έννοια του τι είναι ένα σύστημα οικιακής μουσικής. Οι παλιοί πελάτες, που μεγάλωσαν με Hi-Fi στο σπίτι, αντικαθίστανται από ένα νεότερο κοινό που ενδιαφέρεται ν’ ακούει μουσική μόνο με ακουστικά. Έτσι, λοιπόν, θα υπάρξει μια σεισμική μετατόπιση, αλλά θα υπάρχει πάντα εκείνη η πιστή ομάδα που θ’ ακούει μουσική από μια πλήρη εγκατάσταση στο σπίτι, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει και το home theatre για πιο ευρεία διασκέδαση.
Μετά από εκατοντάδες ηχογραφήσεις που έχετε κάνει μόνος σας ποιο παραμένει σήμερα το πιο «τρελό» σας όνειρο;
Να ηχογραφήσω καλλιτέχνες όπως ο Pat Metheny και η Joni Mitchell.
H λίστα των προϊόντων που έχετε σχεδιάσει περιλαμβάνει όχι μόνο μηχανήματα ήχου αλλά και επιτραπέζια ρολόγια, ρολόγια χειρός, πένες, αναπτήρες, έπιπλα. Απ’ όλα τα σχέδια που έχετε δημιουργήσει για τρίτους ποιο στέκεται πιο κοντά στην καρδιά σας;
Το design είναι μια γλώσσα. Στην πραγματικότητα δεν έχει σύνορα. Και η αλήθεια είναι ότι στο Hi-Fi ήρθα μέσα από τον κόσμο των επίπλων. Όλα είναι κοντά μου. Αλλά θα πω ότι το T-RX Tourbillon R2R Tape Recorder ήταν το πιο απαιτητικό, αφού συνδυάζει τα πάντα – κίνηση, ηλεκτρονικά και αισθητήρες.
Ποιες μάρκες ρολογιών θαυμάζετε; Έχετε ένα αγαπημένο ρολόι που φοράτε στον καρπό σας κάθε μέρα;
Κοιτάξτε, έχω συναντήσει και έχω γνωρίσει τους πιο τρελούς της βιομηχανίας. Toν Reto Baumgartner, τον Maximilian Büsser, τον Kari Voutilainen. Εμπνέομαι από αυτούς. Το ρολόι που φοράω στον καρπό μου κάθε μέρα είναι ένα από τα δικά μου, το οποίο σχεδίασα πριν από 20 χρόνια.
H συνέντευξη έγινε την άνοιξη του ΄21 από τον Γιάννη Παπαϊωάννου και δημοσιεύθηκε στο τεύχος 37 του Chronos Plus Magazine.
Περισσότερες πληροφορίες για την Metaxas & Sins εδώ.
