Λέγεται ότι αφετηρία της Αναγέννησης ήταν η μέρα που ο Πετράρχης ανέβηκε στην κορυφή ενός βουνού και είδε πως υπάρχει κι άλλος ορίζοντας. Ότι ο ορίζοντας δεν κλείνεται στα βουνά που μας περιβάλλουν, αλλά εκτείνεται και πέρα από αυτά.
Αυτό σημαίνει πως αυτό που ξέρουμε δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτό που δεν ξέρουμε. Άρα το ψάξιμο είναι τα πάντα. Η ουσία του ανθρώπου βρίσκεται στο «ψάξιμο», στη διαρκή αναζήτηση. Έστω κι αν αυτό που τελικά βρίσκει είναι λίγο ή μικρό. Αυτές τις μέρες, όλοι μας, λίγο ή πολύ, ζούμε καθημερινά με την προσμονή για νέες ανακοινώσεις από την ανασκαφή στον Τύμβο της Αμφίπολης. Πριν από ένα μήνα περίπου, προστέθηκε σε αυτή την προσμονή και το εκ νέου «ψάξιμο» στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων.
Είμαι για δεύτερη φορά τυχερή σε σχέση με τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Η πρώτη ήταν το 2010, όταν ήμουν κι εγώ στο Λούβρο, όπου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από την ελβετική εταιρεία ωρολογοποιίας Hublot ο μηχανισμός που προσομοιάζει, σε ό,τι αφορά τις λειτουργίες του, το θρυλικό εύρημα. Η δεύτερη, όταν πριν από λίγες μέρες βρέθηκα στα Κύθηρα, για να παρακολουθήσω από κοντά τη νέα έρευνα στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων και τα αποτελέσματά της. Ήμουν μάλιστα η μοναδική Ελληνίδα δημοσιογράφος, ανάμεσα σε κορυφαίους επιστήμονες, αρχαιολόγους, ωρολογοποιούς και δημοσιογράφους από όλο τον πλανήτη.
Γι’ άλλη μια φορά αισθάνθηκα υπερήφανη (υπό εξαφάνιση το συγκεκριμένο συναίσθημα τα τελευταία χρόνια) για την καταγωγή μου και δικαιωμένη στον ίδιο μου τον εαυτό για το πάθος μου για την υψηλή Τέχνη της Ωρολογοποιίας. Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, δημιούργημα του 2ου αιώνα π.Χ., αποτελείται από οδοντωτούς τροχούς, άξονες, δίσκους και δείκτες. Η τεχνολογία του παραπέμπει στους διαδόχους του Αρχιμήδη και τη Σχολή του Ποσειδώνιου στη Ρόδο και στηρίχτηκε σε γνώσεις της ελληνιστικής εποχής.
Θεωρείται ίσως ο πρώτος μηχανικός υπολογιστής της ανθρωπότητας και το πιο περίπλοκο αστρονομικό όργανο: αστρολάβος, πλανητάριο, όργανο ναυσιπλο?ας και όχι μόνον. Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι πλέον ένα οικουμενικό εύρημα, που απασχολεί την ελίτ της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας και εξακολουθεί να εξιτάρει τον ιδιαίτερο ωρολογοποιό, διευθυντή του Τμήματος Έρευνας και Ανάπτυξης της Hublot και έναν από τους βασικούς υποστηρικτές της έρευνας για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων: τον Mathias Buttet, που αρχικά σχεδίασε μηχανισμό που περιέχει σε σμίκρυνση λειτουργίες του Μηχανισμού των Αντικυθήρων και αργότερα ρολόι.
Τα τελευταία πέντε χρόνια που προσπαθώ να μελετήσω το θέμα όσο μπορώ, γιατί, πιστέψτε με, χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια και γνώση για να μπορέσεις να κατανοήσεις το τεχνολογικό θαύμα που λέγεται Μηχανισμός των Αντικυθήρων, πίστεψα ότι η νέα έρευνα θα μας φανέρωνε επιτέλους και το κομμάτι που δείχνει την κίνηση των πέντε πλανητών, για να συμπληρωθεί αυτό το δύσκολο παζλ.
Το παν δεν είναι το φτάσιμο αλλά το ψάξιμο, έλεγε ο Καβάφης στη δική του Ιθάκη. Και η Ιθάκη, λέγε με Αντικύθηρα, είναι το τέλος και «τέλος» στα ελληνικά σημαίνει ΣΚΟΠΟΣ!
Μαίρη Μπέλμπα, marybelba@yahoo.com
