Διακόσια είκοσι χρόνια έχουν περάσει από την 26η Ιουνίου του 1801, οπότε ο Abraham-Louis Breguet έλαβε στο Παρίσι στο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το ρολόι του που «αντισταθμίζει όλες τις ανισότητες που μπορεί να εμφανιστούν στον τροχό του τυμπάνου και το ελατήριό του». Για το πρώτο ρολόι με tourbillon.
Την εποχή εκείνη, ο μέγας ωρολογοποιός είχε ήδη πίσω του μια μακρά και επιτυχημένη σταδιοδρομία. Άνθρωπος του Διαφωτισμού, είχε διδαχτεί μαθηματικά και φυσική στο παρισινό Mazarin (το ιστορικό Κολέγιο των Τεσσάρων Εθνών) και είχε τελειοποιήσει την τέχνη του ως ωρολογοποιός στις Βερσαλλίες. To 1793, θέλοντας να ξεφύγει από τις ακρότητες της Γαλλικής Επανάστασης, εγκατέλειψε το Παρίσι, αναζητώντας καταφύγιο στη γενέτειρα Ελβετία, όπου παρέμεινε για δύο χρόνια. Δύο γόνιμα χρόνια εντατικής εργασίας και ανταλλαγής τεχνογνωσίας με τους Ελβετούς ομότεχνούς του. Επέστρεψε στη Γαλλία το 1795 και, στα χρόνια που ακολούθησαν, παρουσίασε μια σειρά καινοτομιών, ανάμεσα στις οποίες και το tourbillon.
Από τεχνικής άποψης, ο βασιλιάς των complications δεν είναι ακριβώς complication. Είναι, καλύτερα, μια προσθήκη στη μηχανική διάταξη του escapement και του τυμπάνου, που στόχο έχει να προστατεύσει τα πιο ευαίσθητα στοιχεία του (την άγκυρα, τον τροχό και, κυρίως, το ελατήριο του τυμπάνου) από την παραμορφωτική επίδραση της βαρύτητας όταν το ρολόι βρίσκεται ακινητοποιημένο σε μια συγκεκριμένη θέση – π.χ. στην τσέπη του γιλέκου του ιδιοκτήτη του. Αναρτημένα σ’ έναν περιστρεφόμενο κλωβό, τα στοιχεία αυτά λαμβάνουν όλες τις πιθανές κατακόρυφες θέσεις στη διάρκεια, συνήθως, ενός λεπτού και τα όποια σφάλματα στη συχνότητα λειτουργίας του μηχανισμού εξουδετερώνονται.
Αν η ιδέα του μηχανικού αυτού συστήματος γεννήθηκε στο μυαλό του Breguet κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ελβετία (μεταξύ 1793 και 1795), η υλοποίησή της πρέπει να διήρκεσε έξι χρόνια, μέχρι την κατοχύρωσή του τον Ιούνιο του 1801. Ιστορικές πηγές αναφέρουν πως χρειάστηκε άλλα έξι χρόνια για να τελειοποιήσει το tourbillon και ν’ αυξήσει αντίστοιχα τις πωλήσεις του.
Μεταξύ 1796 και 1829, ο Breguet και οι ωρολογοποιοί του κατασκεύασαν περί τα 35 ρολόγια με tourbillon, αποδέκτες των οποίων ήταν μονάρχες και αριστοκράτες από τη Βρετανία, την Ισπανία, τη Ρωσία, την Πρωσία, την Ιταλία κ.λπ. Ορισμένα αγοράστηκαν από ιδιοκτήτες πλοίων και χρησιμοποιήθηκαν ως όργανα πλοήγησης – για τον υπολογισμό του γεωγραφικού μήκους στην ανοιχτή θάλασσα.
Αληθινά έργα τέχνης, με κάσες από χρυσό ή ασήμι, επισμαλτωμένα καντράν και υπέροχα φινιρίσματα, τα ρολόγια αυτά φιλοξενούσαν διαφορετικούς συνδυασμούς complications, ενώ η κατασκευή καθενός από αυτά διαρκούσε μεταξύ πέντε και δέκα χρόνων. Ωστόσο, παρότι μόνο ικανοποιημένους πελάτες είχε, το tourbillon δεν απέφερε στον δημιουργό του απολαβές ανάλογες των προσπαθειών του. Σιγά σιγά ο Breguet το εγκατέλειψε, ωστόσο η ίδια η ιδέα δεν χάθηκε ποτέ.
Το tourbillon έκανε τη μεγάλη επιστροφή του στα μέσα της δεκαετίας του 1980, εποχή αναγέννησης του μηχανικού ρολογιού ύστερα από τη βαθιά κρίση του quartz, στις πολύ μικρότερων διαστάσεων κάσες των σύγχρονων ρολογιών χειρός – μέσα στις οποίες ο μηχανισμός είναι πολύ λιγότερο ευαίσθητος στη βαρύτητα.
Έκτοτε, ο θρίαμβός του είναι αδιάκοπος, καθώς παραμένει πρωταγωνιστής στις συλλογές όλων των σπουδαίων manufactures, αποτελώντας δείγμα της δεξιοτεχνίας τους στην κατασκευή και τη ρύθμιση πολύπλοκων μηχανικών συστημάτων. Η επιτυχία του, βέβαια, δεν έγκειται πια στην προσφορά βελτιωμένης ακρίβειας, αλλά στην ίδια την ομορφιά του, που θυμίζει την τέλεια χορογραφία ενός αστερισμού στον ουρανό.
Περισσότερες πληροφορίες για την Breguet εδώ.
